Λίθινη σφραγίδα Γιαννιτσών

Πριν από λίγους μήνες ένα εύρημα από τον Ελλαδικό χώρο ήλθε να αναστάτωση την ακαδημαϊκή κοινότητα και να διάψευση τρόπον τινά τον Bogdan Nikolov. Αναφερόμεθα φυσικά στην προϊστορική σφραγίδα, η οποία βρέθηκε  στα Γιαννιτσά και χρονολογείται στην 5η χιλιετία π.Χ. Η σφραγίδα διαστάσεων 2,5 χ 5,5 εκ. έχει μακρόστενο σχήμα με επίπεδες και λειασμένες επιφάνειες, εκτός από την εσωτερική και την εξωτερική όψη, οι οποίες είναι εγχάρακτες και έχουν αντίστοιχα κοίλη και κυρτή διαμόρφωση. Η λεπτομέρεια αυτή υποδεικνύει ότι η λίθινη σφραγίδα λειτουργούσε ως μήτρα και ως εκ τούτου επρόκειτο να μεταφέρει ένα μήνυμα με πολλούς αποδέκτες. Ένθεν και ένθεν των χαραγμάτων υπάρχουν μικρές οπές, οι όποιες δηλώνουν ότι υπήρχε και ένα δεύτερο -όμοιο- κινητό μέρος, με αντιθετική όμως προσκόλληση.

Τα δύο τμήματα συνενώνονταν με συνδέσμους, που στερεώνονταν στις οπές, ενώ επειδή τα διάχωρα έχουν διαφορετικό σχήμα, αποτρεπόταν οποιαδήποτε περίπτωση λάθους, δηλαδή ανεστραμμένης τοποθετήσεως των δύο μερών, όταν επρόκειτο να κατασκευασθεί ένα σφράγισμα. Επάνω στην επιφάνεια της λίθινης σφραγίδας ήσαν ευδιάκριτα και σε αντιστροφή ανάγλυφα μεμονωμένα γραμμικά αναπτύγματα, άνισα σε μέγεθος και διαφορετικά σε διάταξη. Τα σύμβολα ή προϊστορικά γεωμετρικά σημεία ήσαν διευθετημένα προς τα αριστερά η προς τα δεξιά. Μορφολογικώς είναι πανομοιότυπα με αυτά της Vinca, της Γκραντέσνιτσα και του Δισπηλιού. Παρατηρείται μάλιστα και εδώ ο ίδιος διαχωρισμός της επιφάνειας γραφής σε σειρές. Τα στοιχεία της αναπτύσσονται κατά μήκος και σε τρεις σειρές. Όπως φαίνεται, ο χαράκτης ξεκίνησε αφήνοντας ένα μικρό περιθώριο, όμως αναγκάσθηκε να συμπύκνωση, από κακό υπολογισμό τις ζώνες, ιδίως την τελευταία. Αναμφισβήτητα λοιπόν υπήρχε ένα σύστημα πρωτογραφής κοινό εν πολλοίς στην Ελλάδα και στην Βορειοανατολική γωνία των Βαλκανίων κατά την Νεολιθική περίοδο.19 Και όμως τα προαναφερθέντα ευρήματα δεν είναι οι μόνες «προβαθμίδες γραφής», όπως τα έχει χαρακτηρίσει σ Μ.Τσικριτσής.

Η σφραγίδα βρέθηκε με τις ανασκαφές της ΙΖ' ΕΠΚΑ στα Γιαννιτσά και παρουσιάστηκε στο αρχαιολογικό συνέδριο που ολοκληρώθηκε την Κυριακή στη Θεσσαλονίκη. Φέρει συμπλέγματα ευθύγραμμων χαράξεων, τα οποία, μάλλον αποτελούν κώδικα συμβόλων ή σημείων ενός πολύπλοκου συστήματος «πρωτογραφής», σε σχέση με τη δομή των μεταγενέστερων γραφών.

Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Π. Χρυσοστόμου (περιοδ. Δαυλός, τεύχος 244) η σφραγίδα αυτή χρονολογείται το 5.000 π.Χ. Περιέχει τρεις σειρές συμβόλων που μοιάζουν με τα ελληνικά γράμματα. Σύμφωνα μάλιστα με τον κ. Χρυσοστόμου: «Το Ανατολικό Δόγμα δεν ισχύει πλέον. Από καιρό υπήρχαν υποψίες, αλλά αυτή τη φορά η τύχη είναι με το μέρος μας». –Δημ. «Άρα η παγκόσμια ιστορία θα πρέπει να ξαναγραφτεί, τουλάχιστον ως προς την καταγωγή του πολιτισμού»;  -Αρχ. «Έτσι πρέπει να γίνει».

The 6000 year-old seal from Giannitsa

Early in 2002, Greek archaeologists found a stone seal that dates to the 5th millennium BCE. The seal was found in a Neolithic settlement near Giannitsa, Macedonia, Greece and it measures 2.5 by 5.5 cm. It is inscribed with three rows of lineal symbols. This finding along with the wooden tablet from Kastoria raise new questions about the use of writing systems in the Balkans. These symbols might have developed independently from their 3000 BCE counterparts in the Ancient Near East.